Temiz Eylem Rehberi

Herkes, önceden izin almadan, silahsız ve saldırısız toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkına sahiptir. Bu hak ancak kamu düzeni ve güvenliği gibi nedenlerle sınırlandırılabilir.

Barışçıl bir protesto sırasında polis, sadece kamu güvenliğini tehdit eden durumlara müdahale edebilir. Orantısız güç kullanımı ve hukuksuz gözaltılar insan hakları ihlali sayılır.

Halkı kin ve düşmanlığa alenen tahrik eden ifadeler suçtur. Özellikle bir grubu (etnik, dini, sosyal vb.) hedef alan ve toplumsal barışı bozabilecek ifadeler bu kapsama girer. Örneğin 'X grubu/etnik kimliği yok olsun!' gibi ifadeler suç teşkil edebilir.

Terör örgütünü övücü veya destekleyici ifadeler suçtur. Terör örgütünü öven, propagandasını yapan veya destekleyen ifadeler suç sayılır. Terör örgütü isimleri, liderlerinin adı veya sembollerini içeren sloganlar, bu kapsamda değerlendirilebilir.

• 'Hükümet istifa!' (eleştiri ve muhalefet)
• 'Hak, hukuk, adalet!' (demokratik talep)
• 'Her şey çok güzel olacak!' (umut veya mücadele)
• 'Bu daha başlangıç, mücadeleye devam!' (umut veya mücadele)
• 'Biber gazı değil, demokrasi istiyoruz!' (barışçıl ve mizahi)

gibi sloganlar suç teşkil etmez. Bu sloganlar, ifade özgürlüğü kapsamında değerlendirilir ve demokratik talepler içerir. Umut veya mücadele mesajları da ifade özgürlüğü kapsamında korunur.

Hayır, önceden izin almadan gösteri ve yürüyüş yapabilirsiniz.

Gösteri ve yürüyüşlerde şiddet içermeyen, silahsız ve saldırısız olmalısınız. Toplumsal barışı bozabilecek sloganlardan kaçınmalısınız. Polisle tartışmaya girmemeye özen göstermelisiniz.

Gösteri ve yürüyüşlerde slogan atabilir, pankart taşıyabilir, şarkı söyleyebilir, alkışlayabilir ve barışçıl şekilde eylem yapabilirsiniz.

Kimlik (ve fotokopisi), su, atıştırmalık yiyecekler ve telefon ile yedek batarya (powerbank) taşıyın. Gereksiz eşyaları yanınızda taşımamaya özen gösterin.

Düz renk, sade kıyafetler tercih edin. Yüzünüzü gizlemek için şapka veya maske takabilirsiniz. Ancak, yüzü gizlemek yasal riskler taşıyabilir, bu nedenle dikkatli olunmalıdır.

Koşmaya ve uzun süre yürümeye uygun spor ayakkabılar tercih edin. Sandalet, topuklu ayakkabı veya kaygan tabanlı ayakkabılardan kaçının.

Hava koşullarına uygun kıyafetler giyin. Uzun süre dışarıda kalabileceğinizi, eve dönemeyebileceğinizi unutmayın ve buna göre hazırlıklı olun.

Göz yaşartıcı gaz, gözlerde, burunda, ağızda ve akciğerlerdeki mukus zarlarını tahriş eder; gözyaşı, yanma, öksürme, hapşırma, solunum zorluğu ve geçici körlüğe yol açar.

Yüzünüzü kapatacak şal, maske veya gaz maskesi kullanın. Gözlerinizi korumak için yüzü tamamen saran yüzücü gözlüğü veya iş güvenliği gözlüğü takın. Yere çökmek daha yoğun gaza maruz kalmanıza sebep olur.

Kontakt lens kullanmamaya çalışın. Eğer lensleriniz takılıyken gazdan etkilenirseniz, ilk fırsatta lenslerinizi çıkarın ve kimyasala maruz kalan lensleri tekrar takmayın.

Kalın kıyafetler veya mont giyin. Başınızı ve hayati organlarınızı korumak için bir sırt çantası takmak işe yarayabilir.

İlk yardım malzemeleri (sargı bezi, yanık kremi vb.), sıvı antiasit (örneğin Rennie, Talcid) ve su spreyi taşıyın. Yanık kremi de faydalı olabilir.

Kanuna uygun bir yürüyüş ve basın açıklaması, keyfi şekilde engellenemez. Polis, 'eylem kanuna aykırı' diyerek yürüyüşü tamamen yasaklayamaz.

Polis, ancak makul bir şüphe varsa kimlik sorabilir. Kimliğinizi göstermemek, polis açısından ‘kabahat’ sayılır ve idari para cezası kesilebilir.

Kimliğinizi verirken polise gerekçesini sorabilirsiniz, örneğin 'Neden kimliğimi görmek istiyorsunuz?' diye sorabilirsiniz.

Hayır, polisin sizi keyfi şekilde arama hakkı yoktur. Arama yapılabilmesi için savcılıktan veya mahkemeden alınmış yazılı arama kararı olmalıdır.

Önleme araması yapılıyorsa, polis sizin rızanızı almak zorundadır. Rızanız olmadan arama yapılması için valilik veya kaymakamlık tarafından alınmış bir yazılı emir gereklidir.

Hayır, keyfi şekilde gözaltına alınamazsınız. Polis ancak 'suç işlendiğine dair makul şüphe' varsa gözaltı yapabilir.

Gözaltı işlemi için suç işlendiğine dair makul şüphe olmalı ve genellikle savcının talimatı gereklidir. Acil durumlarda polis doğrudan gözaltı yapabilir, ancak savcıya bilgi vermek zorundadır.

Hayır, orantısız güç kullanımı (örneğin gaz bombası, plastik mermi, coplama) Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ve Türkiye Anayasası’na aykırıdır.

Görüntü kaydı alın, darptan dolayı hastaneden rapor alın ve savcılığa suç duyurusunda bulunun.

Evet, polis kamu görevlisi olduğu için görev sırasında kaydı alınabilir. Ancak polis, ‘özel hayatın gizliliği’ bahanesiyle müdahale etmeye çalışabilir.

Videoları mümkünse canlı yayınlayın veya hızlıca yedekleyin, böylece deliller kaybolmaz.

Avukatınız gelmeden hiçbir belge imzalamayın veya ifade vermeyin. Zorla bir şey imzalatmaya çalışırlarsa, 'baskı altındayım' yazıp imzalayın.

Normal şartlarda en fazla 24 saat tutulabilirsiniz. Toplumsal olaylarda bu süre 48 saate kadar uzayabilir.